1- Đặt vấn đề:
Ngựa là một vật nuôi mang lại hiệu quả kinh tế cao trong ngành chăn nuôi nói riêng và trong nền kinh tế nói chung. Trong thực tế con ngựa đã đóng góp nhiều sản phẩm rất quý cho sức khỏe con người mà các gia súc khác không thể có được.
Thịt, sữa, cao xương ngựa có hàm lượng dinh dưỡng cao, có đủ các acid amin, các yếu tố vi lượng cần thiết cho cơ thể.
Nhận thấy những giá trị quý báu đó từ ngựa, từ năm 1974, trung tâm nghiên cứu và sản xuất thuốc học viện quân y (K60) đã bắt đầu nghiên cứu các chế phẩm sinh học từ ngựa và đặc biệt tập trung nghiên cứu máu ngựa.
Các nhà nghiên cứu đã chiết tách được được kích dục tố PMSG (Pregnant Mare Serum Gonadtropine). Kích dục tố này được dùng để điều khiển, kích thích làm tăng khả năng sinh sản của gia súc, gia cầm như: trâu, bò, lợn, cừu, gà.. Và sau khi gây miễn dịch, đã chiết tách được các huyết thanh đặc hiệu để phòng và điều trị các bệnh thường gặp như: huyết thanh phòng chống uốn ván, phòng bệnh dại, phòng và điều trị rắn cắn và điều trị một số mầm bệnh nguy hiểm khác.
Đặc biệt máu ngựa, sau khi chiết tách loại bỏ các chất không cần thiết, các nhà nghiên cứu đã thu được dung dịch đạm thủy phân bao gồm gần đầy đủ các acid amin, các khoáng chất thiết yếu cho cơ thể.
Năm 1980 theo yêu cầu cấp thiết của bộ nông nghiệp và công nghiệp thực phẩm, viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp đã đề nghị học viện quân y hợp tác nghiên cứu chiết tách và ứng dụng thuốc kích dục tố từ huyết thanh ngựa chửa để phát triển ngành chăn nuôi. Nhận thấy tình hình nước ta còn khó khăn về lương thực, các chất dinh dưỡng có đầy đủ các acid amin cần thiết cho cơ thể vẫn phải nhập ngoại với giá thành cao nên trung tâm nghiên cứu và sản xuất thuốc học viện quân y đã hợp tác với trại ngựa Bá Vân (Thái Nguyên) nghiên cứu chiết tách các sản phẩm sinh học từ máu ngựa trong đó có đạm thủy phân.
Các đề tài, dự án nghiên cứu về tách chiết kích dục tố PMSG, Gammaglobulin và đạm thủy phân đã được hội đồng khoa học cấp Bộ, nhà nước nghiệm thu và đã cho phép ứng dụng rộng rãi trong nước.
2- Kết quả phân tích đạm thủy phân.
Nguyên liệu làm đạm thủy phân là máu của các con ngựa khỏe mạnh, sau khi đã chiết tách kích dục tố và Gamaglobulin. Quy trình thủy phân đạm được thực hiện tronh hệ thống máy liên hoàn và cuối cùng dịch đạm thủy phân được đưa qua hệ thống sấy phun và tạo ra bột đạm tinh khiết. Kết quả phân tích chất lượng bột đạm thủy phân có đầy đủ acid amin cần thiết (Bảng 1) cho cơ thể và các yếu tố vi lượng (Bảng 2) và đảm bảo vô trùng (bảng 3)
Bảng 1: Kết quả phân tích acid amin (thiết bị amino Quant – Mỹ)
Bảng 2: Hàm lượng khoáng vi lượng
Bảng 3: Tiêu chuẩn về độ ẩm và các vi khuẩn gây bệnh:
3- Kết quả ứng dụng đạm thủy phân:
- Dự án nhà nước 64D040 – Nghiệm thu ngày 24 tháng 04 năm 1990
Chương trình khoa học 64D: Nghiên cứu giá trị đạm thủy phân trong điều trị bệnh nhân bỏng sâu được mổ ghép da – Bác sỹ: Nguyễn Thanh Chò –
- Luận án phó tiến sĩ khoa học y dược
Chuyên ngành: Dinh dưỡng và tiết chế – Nghiên cứu chế phẩm đạm thủy phân (viên polyamin) trong điều trị bệnh nhân bỏng sâu, mổ ghép da và trẻ em suy dinh dưỡng protein năng lượng. Bác sỹ: Nguyễn Thanh Chò – Bảo vệ năm 1994
- Luận văn tốt nghiệp chuyên khoa II khoa học y dược
Chuyên ngành bào chế – Nghiên cứu bào chế viên Polyamin và thăm dò tác dụng chống peroxyd hóa lipid, bảo vệ phóng xạ của chế phẩm – Dược sỹ: Lê Thị Thủy – Bảo vệ năm 1995
4- Nghiên cứu dùng bột đạm thủy phân để nuôi dưỡng thương bệnh binh suy dinh dưỡng tại quân y viện 103, học viện quân y – Bác sỹ Mai Lan, năm 1981
5- Nghiên cứu dùng kẹo dinh dưỡng (từ bột đạm thủy phân) để tăng cường sức khỏe cho bộ đội lái máy bay (tại trường không quân Nha Trang). BS. Kim Ngọc Thắng và BS. Trần Văn Sơn. Báo cáo tại hội nghị y học quân sự năm 1982.
6- Từ năm 2009 đến năm 2014, Đại tá BS. Phan Ngọc Minh – Đại tá Ths.BS. Nguyễn Xuân Mão đã Sử dụng chế phẩm đạm thủy phân từ máu ngựa của Công ty Công nghệ sinh học Đông Nam Á hỗ trợ phòng và điều trị suy dinh dưỡng cho trẻ em Phú Sơn – Sông Công – TP. Thái Nguyên với sự phối hợp của Y tế thị xã Sông Công và Y tế trại ngựa Bá Vân. Năm 2009, trẻ em tại xã Phú Sơn có tỷ lệ suy dinh dưỡng rất cao, tính theo chỉ số BMI thì có đến trên 70% trẻ bị suy dinh dưỡng, ăn không đủ chất hoặc ăn uống không tiêu hóa được. Sau một thời gian sử dụng Đạm thủy phân từ máu ngựa, trẻ đã vượt qua được ngưỡng suy dinh dưỡng, phát triển và hấp thu bình thường.
4- Kết luận của các hội đồng nghiệm thu
Viên đạm thủy phân có tác dụng phục hồi sức khỏe nhanh, tăng hồng cầu, tăng huyết sắc tố, tăng tỷ lệ protein trong huyết thanh, làm cho các tổ chức hạt phát triển tốt – góp phần quan trọng trong kỹ thuật ghép da cho bệnh nhân bỏng nặng. Có tác dụng tốt trong điều trị trẻ em suy dinh dưỡng, các thương bệnh binh suy kiệt ở các bệnh viện, tăng cường sức khỏe cho các binh chủng đặc biệt như không quân, hải quân, đặc công… và có tác dụng bảo vệ phóng xạ tốt
Các hội đồng nghiệm thu đều có kiến nghị là tạo điều kiện cho trung tâm nghiên cứu sản xuất thuốc Học viện quân y tổ chức sản xuất bột đạm thủy phân để đáp ứng kịp thời cho công tác phòng và điều trị bệnh.
5- Chuyển giao hợp tác sản xuất đạm thủy phân từ máu ngựa
Với mong muốn sản xuất số lượng lớn ĐTP phục vụ cho nhu cầu chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, do quy mô trung tâm nhỏ nên Giám đốc trung tâm Đại tá Phan Ngọc Minh đã quyết định lựa chọn công ty sản xuất có uy tín để đưa ĐTP vào sản xuất công nghiệp.
Nhận thấy công ty cổ phần dược phẩm Hà Tây là công ty sản xuất với nhiều năm kinh nghiệm, dây truyền sản xuất hiện đại, viện công nghệ y sinh Hòa Lạc, đại diện là bác sỹ Đại tá Phan Ngọc Minh đã quyết định lựa chọn công ty CP Dược phẩm Hà Tây chuyển giao độc quyền nguyên liệu Đạm Thủy phân để cùng thực hiện mục tiêu chăm sóc sức khỏe cộng đồng.
Hiện tại công ty CP Dược phẩm Hà Tây đã nghiên cứu sản xuất thành công 2 sản phẩm Bosunamin và Bosunamin kids chứa Đạm thủy phân từ máu ngựa.
